Renta socjalna

Dawniej znana też jako tzw. renta uczniowska, finansowana z pomocy społecznej i uregulowana w podobnie brzmiącej ustawie z dnia 29 listopada 1990r o pomocy społecznej.

Obecnie nazywana wprost rentą socjalną, której regulację prawną stanowi ustawa z dnia 27 czerwca 2003r o rencie socjalnej i wypłacana jest z budżetu państwa.

W obu przypadkach będąca świadczeniem wypłacanym osobom pełnoletnim, które stały się całkowicie niezdolne do pracy w bardzo młodym wieku, nawet dzieciństwie, lub co najwyżej w okresie pobierania nauki.

Krótko, zwięźle i na temat? Być może ale warto dowiedzieć się więcej czym jest renta socjalna oraz jakie przesłanki warunkują jej przyznanie. Zapraszam więc do lektury 🙂

Przede wszystkim w nie tak odległym czasie podstawy prawne tego świadczenia uległy sporej zmianie. Przed 2003r o rencie socjalnej stanowił art. 27a ustawy z dnia 29 listopada 1990r o pomocy społecznej, który przesądzał o tym, że było to świadczenie z pomocy społecznej. Wtedy też inne były warunki uzyskania świadczenia. Mianowicie zgodnie z art. 27a w związku z art. 2a ust. 1 pkt 4 ustawy o pomocy społecznej prawo do renty socjalnej przysługiwało zarówno osobom całkowicie niezdolnym do pracy w rozumieniu przepisów o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak też osobom, u których stwierdzono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności w rozumieniu przepisów o zatrudnieniu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych. Ponadto renta socjalna przysługiwała osobie pełnoletniej, całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa powstałego przed ukończeniem 18 roku życia, niezależnie od dochodu, jak  również osobie całkowicie niezdolnej do pracy z powodu inwalidztwa powstałego w trakcie nauki w szkole ponadpodstawowej, ponadgimnazjalnej lub w szkole wyższej, przed ukończeniem 25 roku życia, a także w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej, niezależnie od dochodu.

Obecnie art. 27a ustawy z dnia 29 listopada 1990r o pomocy społecznej nie obowiązuje (zresztą podobnie jak cała ustawa). Uchylony został wraz z dniem 1 października 2003 r., kiedy weszła w życie ustawa z dnia 27 czerwca 2003r o rencie socjalnej. Świadczenie jest teraz finansowane z budżetu państwa poprzez jednostkę organizacyjną Zakładu Ubezpieczeń Społecznych właściwą ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu osoby ubiegającej się o rentę socjalną.  Warunki uzyskania świadczenia również są inne. Otóż w obecnym stanie prawnym rentę socjalną przyznaje się i wypłaca osobie pełnoletniej całkowicie niezdolnej do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało przed 18 rokiem życia lub w trakcie nauki w szkole lub w szkole wyższej przed ukończeniem 25 roku życia, a także w trakcie studiów doktoranckich lub aspirantury naukowej. Innymi słowy teraz osobom, u których stwierdzono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności nie przysługuje prawo do renty socjalnej. Mogą jednak wykorzystać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności w trakcie ustalania stopnia niezdolności do pracy.

Co ważne ustalenia całkowitej niezdolności do pracy dokonuje lekarz orzecznik ZUS na zasadach i w trybie określonym w ustawie z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Stąd w tym zakresie aktualne jest to co napisałem w większości moich poprzednich artykułach m. in. o odwołaniu od decyzji i sprzeciwie od orzeczenia lekarza orzecznika. Nie ma więc sensu abym powtarzał w tym miejscu tych treści. W razie potrzeby znajdziesz właściwe informacje pod tak samo brzmiącymi tematami głównymi, które znajdują się po lewej stronie ekranu.  

Nadto postępowanie w sprawie przyznania renty socjalnej wszczyna się na podstawie wniosku osoby ubiegającej się o rentę socjalną lub jej przedstawiciela ustawowego. Wzór wniosku możesz pobrać bezpośrednio w oddziale ZUS, który określony został w rozporządzeniu Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 26 września 2003 r w sprawie przyznawania renty socjalnej. Poza tym w rozporządzeniu dodatkowo wymienione zostało jakie dokumenty należy dołączyć do wniosku, a to m. in.:
1) zaświadczenie o stanie zdrowia wystawione przez lekarza leczącego, dokumentację medyczną oraz inne dokumenty mające znaczenie dla wydania orzeczenia o całkowitej niezdolności do pracy;
2) zaświadczenie o okresie uczęszczania do szkoły lub szkoły wyższej;
3) zaświadczenie jednostki prowadzącej studia doktoranckie o okresie odbywania tych studiów;
4) zaświadczenie o okresie odbywania aspirantury naukowej.

Po złożeniu wniosku Zakład wpierw stwierdza czy udowodnione zostały okoliczności niezbędne do ustalenia prawa do renty socjalnej, o których napisałem wyżej. Następnie Zakład kieruje daną osobę na badanie przez lekarza orzecznika w celu wydania orzeczenia o niezdolności do pracy. Z kolei dalszy przebieg postępowania uzależniony jest od treści orzeczenia. Gdy lekarz ustali całkowitą niezdolność do pracy z powodu naruszenia sprawności organizmu, które powstało np. przed 18 rokiem życia, to ZUS w decyzji przyzna prawo do świadczenia. Każde inne orzeczenie (np. o częściowej niezdolności do pracy lub o zdolności do pracy) nie będzie dawało podstaw do przyznania renty. Stąd konieczny będzie sprzeciw, a nawet odwołanie, jeżeli komisja lekarska orzeknie jak lekarz orzecznik.

Z całością ustawy o rencie socjalnej i rozporządzenia możesz nadto zapoznać się w bazie wiedzy. W treści rozporządzenia dodatkowo będzie wzór wniosku o rentę socjalną.