Czy mogę zdobyć tytuł ubezpieczenia zdrowotnego po wniesieniu sprzeciwu od orzeczenia lekarza ZUS o nieprzyznaniu świadczenia rehabilitacyjnego przez rejestrację w urzędzie pracy?

Jak już wskazywałem w poprzednim wpisie osoba, która została uznana za zdolną do pracy przez co odmówiono jej świadczenia rehabilitacyjnego w okresie po złożeniu sprzeciwu albo toczenia się postępowania przed sądem pracy i ubezpieczeń społecznych nie jest objęta ubezpieczeniem zdrowotnym. Pojawia się zatem pytanie jak uzyskać taki tytuł. Najprostszym rozwiązaniem byłoby zgłoszenie do ubezpieczenia jako członka rodziny, jednak wiele osób nie ma takiej możliwości. Jednym ze sposobów jest również rejestracja w urzędzie pracy jako osoba bezrobotna. Rejestracja taka może wiązać się z pewnymi trudnościami, o czym poniżej szerzej napiszę.

Pacjent, aby być ubezpieczony jako osoba bezrobotna, o której mowa w art. 2 ust. 1 pkt. 2) ustawy z dnia 20.04.2004 o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwanej dalej ustawą o PUP powinien spełnić m.in. takie warunki: nie pobierać świadczenia rehabilitacyjnego oraz być osobą niezatrudnioną i niewykonującą innej pracy zarobkowej zdolną i gotową do podjęcia pracy.

Warunek niepobierania świadczenia rehabilitacyjnego jest spełniony przez ubezpieczonego walczącego o świadczenie rehabilitacyjne. Ze stanu faktycznego opisanego w tytule niniejszego wpisu wynika bowiem, że lekarz orzecznik ZUS odmówił jego przyznania i faktycznie owe świadczenie nie jest pobierane.

Z kolei, warunek zdolności i gotowości do pracy jest spełniony na poziomie formalnym, bowiem ubezpieczony według treści orzeczenia lekarza orzecznika ZUS jest zdolny do pracy i brak jest uprawnień do przyznania świadczenia rehabilitacyjnego. Orzeczenie to jednak nie jest ostateczne (jeśli ubezpieczony wniósł sprzeciw albo czeka na orzeczenie sądu).

Oświadczenie o zdolności i gotowości do pracy oraz nie pobieraniu świadczenia rehabilitacyjnego w urzędzie pracy składa się pod groźba sankcji za przestępstwo fałszywych zeznań, opisane w art. 233 Kodeksu karnego. Oświadczenie takie złożone na obecną chwilę przez odwołującego się ubezpieczonego trudno jednak uznać za fałszywe z uwagi na treść orzeczenia lekarza orzecznika ZUS. Ponadto, nie istnieje poważne ryzyko zwrotu składek opłacanych przez powiatowy urząd pracy w przypadku następczego i wstecznego przyznania świadczenia rehabilitacyjnego za okres bycia ubezpieczonym przez urząd pracy, bowiem ustawodawca przewiduje zasady rozliczeń pomiędzy ZUS a urzędem pracy w art. 78 ust. 1 ustawy o PUP.

Przypadki późniejszego przyznania świadczenia rehabilitacyjnego (np. po odwołaniu od decyzji ZUS do Sądu) i zmiany decyzji o statusie osoby bezrobotnej występują w orzecznictwie. Dla przykładu można podać sytuację, w której dana osoba była najpierw uznana za bezrobotną, a następnie po orzeczeniu Sądu uprawniona wstecznie do świadczenia rehabilitacyjnego. Zatem zmieniono decyzję starosty i z mocą wsteczną pozbawiono ją statusu osoby bezrobotnej oraz prawa do zasiłku – tak np. orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 03.06.2014r., sygn. akt II SA/Ol 436/14. Po powyższym rozstrzygnięciu składki i wypłacone zasiłki z Powiatowego Urzędu Pracy zostały zaliczone na poczet przyznanego świadczenia rehabilitacyjnego.

Wskazać jednak należy, że rejestracja w PUP wiąże się ze zdolnością i gotowością do podjęcia pracy. Osoba bezrobotna może być wzywana celem uzyskania skierowań do pracodawców, u których ewentualnie może być podjęte zatrudnienie. Ubezpieczony walczący o świadczenie rehabilitacyjne jako osoba niezdolna do pracy będzie zobowiązany odpowiadać na owe wezwania, co nie jest jeszcze równoznaczne z podjęciem zatrudnienia. Ostatecznie o tym decyduje zakład pracy. Podkreślić przy tym należy, że skierowania takie wystawiane są pod rygorem pozbawienia statusu osoby bezrobotnej.

Co ważne, podjęcie przez ubezpieczonego pracy stanowi przeszkodę do przyznania prawa do świadczenia rehabilitacyjnego, bowiem na podstawie art. 17 w zw z art. 22 ustawy o świadczeniach z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa: nie ma prawa do świadczenia rehabilitacyjnego osoba niezdolna do pracy po ustaniu tytułu ubezpieczenia chorobowego, która kontynuuje działalność zarobkową lub podjęła działalność zarobkową stanowiącą tytuł do objęcia obowiązkowo lub dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym albo zapewniającą jej prawo do świadczeń za okres niezdolności do pracy z powodu choroby.

Powiatowy Urząd Pracy nie ma jednak podstaw do odmowy rejestracji ubezpieczonego walczącego o świadczenie rehabilitacyjne jako osoby bezrobotnej, przeszkodą jest bowiem niezdolność do pracy (której ubezpieczony nie ma jak na razie orzeczonej) oraz pobieranie świadczenia rehabilitacyjnego, którego ubezpieczony nie pobiera z uwagi na orzeczenie lekarza orzecznika ZUS (oczywiście pod warunkiem spełniania pozostałych przesłanek opisanych w ustawie o PUP).

Na koniec wskazuje jednak, że nie można mimo powyższego wykluczyć trudności związanych z rejestracją w Urzędzie Pracy, a nawet odmowy zarejestrowania jako osoby bezrobotnej. W takiej sytuacji należałoby się zastanowić nad kwestią zaskarżenia decyzji z tym związanej.