Zasiłek macierzyński przerywa ciągłość ubezpieczania chorobowego – uchwała Sądu Najwyższego
Sąd Najwyższy w dniu 11 lipca 2019 r. w składzie siedmiu sędziów podjął niekorzystną uchwałę (sygn. akt III UZP 2/19) dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Treść uchwały brzmi bowiem następująco:
Rozpoczęcie pobierania zasiłku macierzyńskiego przez osobę prowadzącą pozarolniczą działalność, która uprzednio została objęta dobrowolnie ubezpieczeniem chorobowym powoduje ustanie ubezpieczenia chorobowego (art. 9 ust. 1c w związku z art. 14 ust. 2 pkt 3 w związku z art. 11 ust. 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych, jednolity tekst: Dz. U. z 2019 r., poz. 300 ze zm.).
Innymi słowy, skutkiem pobierania zasiłku macierzyńskiego dla osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, objętej dobrowolnie – na jej wniosek – ubezpieczeniem chorobowym jest przerwanie ubezpieczenia chorobowego. To z kolei jednoznacznie oznacza, że osoba, która zakończyła pobieranie zasiłku macierzyńskiego a wcześniej zgłosiła się do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego jako osoba prowadząca działalność pozarolniczą, w celu skorzystania na przyszłość z dobrodziejstw ubezpieczenia chorobowego, koniecznie musi ponownie zgłosić się do tego ubezpieczenia, składając odpowiedni wniosek i opłacając należną składkę.
Powyższa uchwała w sposób niepomyślny dla przedsiębiorców rozstrzygnęła dotychczasowe rozbieżności w orzecznictwie. Pokrótce przypominam Ci, że do tej pory można było się spotkać z następującymi poglądami:
Pogląd 1 (rygorystyczny)
Ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność ustaje z chwilą nabycia przez nią prawa do zasiłku macierzyńskiego. Skutkiem tego jest wyłączenie z ubezpieczenia chorobowego na czas nie krótszy niż okres pobierania zasiłku macierzyńskiego. Przeto, po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego, aby nadal korzystać z ochrony wynikającej z ubezpieczenia chorobowego należy złożyć nowy wniosek o objęcie ponownie ubezpieczeniem chorobowym. Konsekwencje przerwy w ubezpieczeniu chorobowym mogą ujawnić się na etapie ubiegania się o dalsze świadczenia po okresie zasiłku macierzyńskiego, w tym także w zakresie wysokości owych świadczeń (dotyczy np. zasiłku chorobowego).
Pogląd 2 (pośredni)
Ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność ustaje dopiero w momencie zakończenia korzystania z zasiłku macierzyńskiego. Zakłada się tutaj, na zasadzie fikcji prawnej, że okres pobierania zasiłku macierzyńskiego jest równoznaczny z okresem opłacania składek na ubezpieczenie chorobowe. Niemniej jednak, skoro ww. ubezpieczenie ustaje z chwilą zaprzestania pobierania zasiłku macierzyńskiego, to podobnie jak wyżej, aby nadal korzystać z ochrony wynikającej z ubezpieczenia chorobowego należy złożyć nowy wniosek o objęcie ponownie ubezpieczeniem chorobowym. Różnica z poglądem 1 jest jednak diametralna, albowiem w razie zgłoszenia się do dobrowolnego ubezpieczenia nie później jak w terminie 7 dni po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego i opłaceniu należnej składki zachowana jest ciągłość ubezpieczenia chorobowego.
Pogląd 3 (łagodny)
Ubezpieczenie chorobowe osoby prowadzącej pozarolniczą działalność, powstałe w efekcie złożenia wniosku przed rozpoczęciem pobierania zasiłku macierzyńskiego, nie ustaje ani z chwilą rozpoczęcia pobierania zasiłku macierzyńskiego, ani z chwilą zakończenia korzystania z tego świadczenia. Dobrowolne ubezpieczenie chorobowe trwa trwa więc w sposób nieprzerwany i nie ma potrzeby składania ponownego wniosku po okresie korzystania z zasiłku macierzyńskiego. Ważne jest tylko i aż terminowe opłacenie należnej składki na ubezpieczenie chorobowe za okres przypadający bezpośrednio po zakończeniu pobierania zasiłku macierzyńskiego.
Jak nietrudno Ci teraz zauważyć Sąd Najwyższy opowiedział się za poglądem rygorystycznym. Bezkompromisowe potraktowanie problemu będzie miało teraz spory wpływ na Twoją sytuację, o ile jesteś przedsiębiorcą, zgłoszonym do dobrowolnego ubezpieczenia chorobowego, zamierzającym korzystać lub korzystającym z zasiłku macierzyńskiego. Pozytywne jest jedynie to, że w związku z rozstrzygnięciem rozbieżności o wiele łatwiej będzie Ci przewidzieć swoją sytuację prawną w powyższym zakresie.
Potrzebujesz indywidualnej pomocy prawnej ?
-> Zadzwoń pod nr 664 414 166
-> Napisz na maila krzysztof.bogusz@sblegal.pl
-> Zarezerwuj termin w Kalendarzu
A jeżeli chcesz mnie bliżej poznać to więcej informacji znajdziesz TUTAJ
Witam. Napisał Pan, że niniejsza uchwała SN będzie miała wpływ na sytuację osób zamierzających korzystać lub korzystających z zasiłku macierzyńskiego. A co z osobami które korzystały z zasiłku macierzyńskiego w przeszłości? Czy ZUS opierając się na tej uchwale będzie mógł sprawdzać sprawy z poprzednich lat i wszczynać postępowania o zwrot wypłaconych zasiłków chorobowych uzyskanych bezpośrednio po zasiłku macierzyńskim (np. w mojej sytuacji do 30.05.2015 byłam na zasiłku macierzyńskim w trakcie którego zaszłam w drugą ciążę i od 31.05.2015 do końca ciąży otrzymywałam zasiłek chorobowy, a zaraz po nim kolejny macierzyński)?
Witam,
w mojej ocenie nie powinno być takich sytuacji. Ale pomysły ZUS są niezbadane. Mój ostatni wpis opisuje mniej więcej taką sytuacją, jaką hipotetycznie sobie Pani wyobraziła. Należy więc bardzo uważać na nic nie znaczące z pozoru pisma z ZUS, w tym zobowiązujące do składania różnych deklaracji lub korekt deklaracji. W Pani sytuacji skoro ZUS wypłacił świadczenia, nie kwestionuje faktycznego prowadzenia działalności, w tym nie próbuje ingerować w podstawę wymiaru składek, a jednocześnie Pani działalność była i jest dochodowa, to nie powinna się Pani niczego obawiać. Ale z drugiej strony obecnie mamy taki “klimat”, że ciągle trzeba być czujnym i przede wszystkich uważnie czytać co przychodzi z ZUS i ew. przewidywać jakie może być tego “drugie dno”.
Pozdrawiam
Krzysztof Bogusz.
Dziękuję za odpowiedź. Chciałabym się jeszcze upewnić czy dobrze rozumiem tę uchwałę SN – jeżeli pobieranie zasiłku macierzyńskiego przerywa ubezpieczenie chorobowe, to po zakończeniu macierzyńskiego trzeba się ponownie zgłosić do ubezpieczenia chorobowego i odczekać 90 dni zanim będzie się mogło skorzystać z zasiłku chorobowego/opiekuńczego?
W mojej sytuacji w 2015 roku nie było tej przerwy 90 dni. Wtedy te przepisy były inaczej interpretowane więc ZUS wypłacał mi zasiłek chorobowy. Czy w tym wypadku prawo może działać wstecz? Czy ZUS może sam z siebie teraz cofnąć decyzję z 2015 roku o przyznaniu zasiłku chorobowego opierając się na tej uchwale SN i tym samym zażądać zwrotu zasiłku za tamten okres? To się nie przedawnia (przecież minęły 3 lata)?