W dniu 18.09.2021 r. weszła w życie ustawa o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw. Nowe przepisy obejmują sporą ilość zmian, w tym w zakresie:

1. ujednolicenia zasad objęcia ubezpieczeniami społecznymi i ustalania uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz ich wypłaty;
2. ustalania prawa do świadczeń;
3. usprawnienia obsługi i uporządkowania działań płatników składek w celu stabilizacji stanów kont płatników i ubezpieczonych;
4. usprawnienia obsługi prowadzenia rozliczeń z płatnikami składek;
5. prowadzonej przez ZUS gospodarki finansowej.

Z treścią całej ustawy można zapoznać się TUTAJ.

W ramach tego miałem nawet okazję udzielić wypowiedzi do Dziennika Gazety Prawnej. Artykuł dotyczył umorzenia należności cywilnoprawnych przez ZUS.

Jako że jednak zakres zmian jest szeroki i może być zaskakujący to postanowiłem w niniejszym wpisie zwrócić uwagę na zupełnie inną kwestię, która w mojej ocenie kwalifikuje się jako zmiana istotna i zarazem mogąca wielu zaskoczyć.

Zanim jeszcze do tego to gwoli jasności podaję, że nie wszystkie nowe przepisy weszły w życie 18.09.2021 r. Część zmian bowiem ma się aktywować dopiero później, np. 01.01.2022 r.

Do właśnie takich zmian zalicza się art. 43 ustawy ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, z którego dobrodziejstw korzysta wiele osób i których nowe brzmienie może wprowadzić w niemałe zakłopotanie.

Obecnie ów przepis brzmi:

Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe.

Od 01.01.2022 r. przepis ulegnie zmianie i będzie brzmiał:

Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż miesiąc kalendarzowy.

Na czym polega zmiana?

Otóż, skrócony zostanie okres możliwej przerwy między okresami pobierania zasiłków z trzech miesięcy do jednego miesiąca kalendarzowego. Ktoś powie, że to zmiana kosmetyczna, że w praktyce niewielki będzie jej oddźwięk. Osobiście śmiem twierdzić inaczej, albowiem krótszy okres możliwej przerwy może spowodować, że w efekcie utracona zostanie wcześniej wypracowana i od dawna utrzymywana wysoka podstawa wymiaru zasiłków. A tym samym zmniejszeniu ulegnie wysokość wypłacanych zasiłków.

W praktyce dotknie to najczęściej osoby prowadzące działalność gospodarczą, które często korzystały z zasiłków (chorobowych, opiekuńczych), a przerwy między okresami pobierania zasiłków były krótsze niż 3 miesiące. Jednocześnie dotyczy to osób, które nawet wiele lat temu wypracowały sobie wysoką podstawę wymiaru owych zasiłków i do chwili obecnej bez potknięcia „łapały” się na ww. przepis. Doświadczenie podpowiada mi, że takich osób może być sporo.

Przy czym dobrodziejstwo tego przepisu polega na tym, że tylko początkowo zgłasza się do ZUS wysoką podstawę wymiaru składek i od niej odprowadza wysokie składki. Następnie po uzyskaniu zadowalającego pułapu podstawy wymiaru zasiłków, która jest pochodną podstawy wymiaru składek, zgłasza się do ZUS niższą podstawę wymiaru składek i już od niej odprowadza niższe składki. Przed tym jednak zgłasza się do ZUS wniosek o wypłatę zasiłku, który jest liczony właśnie w oparciu o wysoką podstawę. Następnie wystarczy tylko pamiętać, żeby nie przekroczyć przerwy pomiędzy zasiłkami bo to spowoduje swoiste „zamrożenie” wysokiej podstawy wymiaru zasiłków. Nawet na dłuuugie lata 🙂

Oczywiście nie ma w tym niczego niedozwolonego, ale tylko wtedy gdy w okresach braku pobierania zasiłków faktycznie prowadzi się działalność gospodarczą. W tym zakresie pojawiają się jednak ze strony ZUS kontrole podważające właśnie ten element. Wszak, celem ZUS jest w takiej sytuacji w ogóle wykluczenie z ubezpieczeń i odmówienie wypłaty jakiegokolwiek świadczenia. Względnie nawet zażądanie zwrotu wcześniej wypłaconych świadczeń.

Od 2022 r. zmiana będzie więc istotna, bo skrócenie okresu przerw polegać będzie na zmianie z trzech miesięcy do jednego miesiąca. Trudno będzie w razie czego przekonać ZUS, ze pomimo częstego korzystania z zasiłków nadal np. faktycznie prowadzi się działalność gospodarczą.

Wszak, już teraz bywa to problematyczne.

Tym bardziej więc będzie tak od stycznia 2022 r.

Przeto, taki jednak ma być cel wprowadzonej zmiany – zmniejszenie dotychczasowej praktyki do minimum i … poprawienie gospodarki finansowej ZUS.