Skoro już w ostatnim wpisie poruszyłem temat ulg w spłatach należności z tytułu składek ZUS, to uznałem, że warto dodać kolejny wpis w tym zakresie. Tym bardziej, że z zamiarem jego napisania nosiłem się już od dawna, ale ciągle brakowało na to czasu. A wydaje mi się, że jest on o tyle interesujący, bo dotyka kwestii przedawnienia składek ZUS w razie złożenia wniosku o ich umorzenie. Czyli w istocie ustalenia braku obowiązku opłacania zaległych składek.

Temat jest dosyć skomplikowany a przez to trudny do wyjaśnienia. Być może właśnie dlatego zwlekałem z jego publikacją. Z drugiej jednak strony kto powiedział, że prawo ubezpieczeń społecznych ma być proste i zrozumiałe. Przecież nawet obecnie wprowadzony uproszczony wniosek o odroczenie terminu płatności składek (więcej TUTAJ) na uproszczony tylko wygląda. I to w sytuacji gdy mamy do czynienia z nadzwyczajnym, szczególnym zdarzeniem, jakim jest pandemia koronawirusa. To nic, że można było uprościć całą procedurę lub w ogóle ją pominąć.

Ale wracając do tematu przewodniego. Wniosek o umorzenie należności z tytułu składek niezmiennie obowiązuje w wersji nieuproszczonej. Korzystne jest chociaż to, co skądinąd również jest niezmienne, że w odpowiedzi na złożony wniosek ZUS przesyła szczegółową informacje o tym, jakie do wniosku należy dołączyć dokumenty. Można by więc stwierdzić, że nie trzeba się specjalnie starać przy sporządzaniu samego wniosku.

Czy jednak aby na pewno? I zwłaszcza gdy część należności z tytułu składek mogły ulec przedawnieniu?

Moim zdaniem zdecydowanie nie. Bowiem już w samym wniosku należy wyraźnie zawnioskować, oprócz umorzenia składek, o ustalenie stanu zadłużenia z uwzględnieniem zarzutu przedawnienia. Warto też owy zarzut szczegółowo uzasadnić. I tak, wiem, że ZUS powinien z urzędu upływ terminu przedawnienia brać pod uwagę, ale niestety często tego nie robi. Tymczasem ma to olbrzymie znaczenie w trakcie rozpatrywania wniosku o umorzenie należności z tytułu składek, albowiem decyzje w przedmiocie umorzenia należności wobec ZUS mogą być podejmowane wyłącznie w odniesieniu do należności istniejących, do których uiszczenia płatnik jest zobowiązany. Niedopuszczalne jest natomiast procedowanie w sprawach dotyczących należności, które wygasły np. na skutek przedawnienia. W razie takiego ustalenia powinno być umorzone postępowanie w zakresie umorzenia nieistniejących składek, a owe powinny być „odpisane” z konta.

W konsekwencji powyższego ZUS w pierwszej kolejności, tj. przed wydaniem decyzji w sprawie o umorzenie, musi prawidło ustalić okresy, za które należności nie uległy przedawnieniu i wysokości tychże zaległości. A Ty jako strona, powinieneś mieć pełną informację, które należności składkowe uległy przedawnieniu, a które są nadal wymagalne.

Wszak, gdyby ZUS w sposób nieprawidłowy ustalił stan zadłużenia, np. z pominięciem upływu terminu przedawnienia, to zazwyczaj jest to skuteczna podstawa zaskarżenia niekorzystnej decyzji do sądu administracyjnego.

Wspominam o tym niejako przy okazji, bo choć w praktyce pojawia się sporo spraw o umorzenie należności z tytułu składek, to teraz lub w niedalekiej przyszłości może być tego rodzaju spraw jeszcze więcej. Wspominałem też o tym w poprzednim wpisie, wskazując że pandemia koronawirusa w konkretnych okolicznościach może uzasadniać nawet umorzenie składek, pomimo braku ich całkowitej nieściągalności. W istocie może to być pretekst do ustalenia prawidłowego stanu całkowitego zadłużenia, gdyby zaległości wobec ZUS powstawały również wcześniej.

Na koniec informuję, że z uwzględnianiem zarzutu przedawnienia lub ustalaniem prawidłowego stanu zadłużenia bywa różnie, w tym różnie co do poszczególnych Oddziałów ZUS. Bywa bowiem tak, że postępowanie się ciągnie, w tym zahacza o postępowanie sądowoadministracyjne. Ale bywa też tak, jak spotkało to jednego z moich Klientów, gdzie choć nie obyło się bez „atrakcji”, to w ostateczności ZUS nie dość, że oświadczył, iż należności z tytułu składek wygasły wskutek przedawnienia, to bezpośrednio wystąpił z wnioskiem do ksiąg wieczystych o wykreślenie hipotek przymusowych.

Poniżej wklejam zdjęcie korespondencji z ZUS a TUTAJ i TUTAJ odsyłam do wpisów, w których poruszam temat przedawnienia należności z tytułu składek zabezpieczonych hipoteką przymusową.