Będąc dzisiaj w kancelarii w Rudzie Śląskiej, po udzieleniu porady, w sprawie a jakże związanej z ZUS, naszło mnie kilka krótkich myśli:
– że nie pierwszy raz udzielałem porady prawnej w sprawie związanej ZUS
– że Klientem był mieszkaniec Rudy Śląskiej (również nie pierwszy raz)
– że owy Klient znalazł do mnie kontakt na blogu „Odwołanie od decyzji ZUS”,
– że faktycznie prowadzę bloga o tematyce związanej z ZUS (to było najbardziej odkrywcze :-))
– że informacje jakie tutaj udostępniam są bezpłatne (w chwilach oczywiście wolnych od innych obowiązków, co czasem jest sporym wyzwaniem).

Po tym wpadłem na jakże oczywisty pomysł. Ano, że warto na blogu napisać wpis z instrukcją dla mieszkańców Rudy Śląskiej (i okolic), z którego będzie można się dowiedzieć jak odwołać się od decyzji ZUS. Zatem od myśli przeszedłem od razu do czynu i niniejszym w możliwie prostej formie opisuje co, gdzie, kiedy i jak.

Na początek jednak kilka ogólnych informacji. Otóż, ZUS jest państwową jednostką organizacyjną, do której zadań należy w szczególności:
– stwierdzanie i ustalanie obowiązku ubezpieczeń społecznych (tzw. sprawy o podleganie lub wyłączenie z ubezpieczeń społecznych),
– ustalanie uprawnień do świadczeń z ubezpieczeń społecznych oraz wypłacanie tych świadczeń (np. rent, emerytur lub zasiłków),
– wymierzanie i pobieranie składek (np. ustalanie podstawy wymiaru składek, stanu zadłużenia, egzekucja)
– prowadzenie rozliczeń z płatnikami składek,
– prowadzenie indywidualnych kont ubezpieczonych i kont płatników składek (do czego ma się podgląd np. przez platformę ZUS PUE),
– orzekanie przez lekarzy orzeczników ZUS oraz komisje lekarskie ZUS, w tym też kontrola tego orzecznictwa (w ramach wniosków np. o renty lub świadczenia rehabilitacyjne).
– kontrola wykonywania przez płatników składek i przez ubezpieczonych obowiązków w zakresie ubezpieczeń społecznych oraz innych zadań zleconych Zakładowi.

Co do samego ZUS to w jego skład wchodzą centrala oraz terenowe jednostki organizacyjne. Do tych ostatnich należą oddziały wraz z inspektoratami i biurami terenowymi. W Rudzie Śląskiej akurat znajduje się ZUS Biuro Terenowe w Rudzie Śląskiej. Co ważne, od listopada 2020 r. ZUS w Rudzie Śląskiej ma nową siedzibę: 41-709 Ruda Śląska, ul. Niedurnego 75 (swoją drogą piękny budynek).

ZUS Biuro Terenowe w Rudzie Śląskiej od listopada 2020 r. ma nową siedzibę przy ul. Niedurnego 75.

Jako że biura terenowe znajdują się na najniższym szczeblu struktury ZUS, to ZUS w Rudzie Śląskiej podlega pod ZUS Oddział w Chorzowie, który ma pod sobą jeszcze ZUS Inspektorat w Katowicach i ZUS Biuro Terenowe w Mysłowicach.

Informacje adresowe oraz godziny otwarcia poszczególnych jednostek ZUS można sprawdzić na stronie internetowej ZUS – www.zus.pl

Często decyzje Zakładu Ubezpieczeń Społecznych są niestety niekorzystne. Co zrobić jeśli z decyzją się nie można pogodzić? Wówczas należy złożyć tytułowe odwołanie od decyzji ZUS.

Skupiając się na praktycznym tego aspekcie warto wiedzieć jak zrobić to poprawnie. Przede wszystkim odwołanie składa się w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji. Odwołanie składamy do Sądu, ale za pośrednictwem ZUS. W decyzji powinno się znajdować stosowne pouczenie z tym związane, z którym zawsze warto się zapoznać.

Odwołanie od decyzji ZUS składa się w ciągu miesiąca do Sądu, ale za pośrednictwem ZUS.

W celu zapamiętania kiedy upływa termin na złożenie odwołania rozsądnym jest zapisanie sobie daty odebrania decyzji – np. na kopercie, w której doręczył listonosz decyzję i którą można później spiąć z samą decyzją. Zdarza się jednak, że ZUS wysyła decyzje listem zwykłym do czego jest upoważniony ustawowo. Wspominam o tym, bo wiele osób jest zdziwionych takim sposobem przesyłania decyzji. Ale tak naprawdę, to jeżeli ZUS zdecyduje się wysłać decyzję listem zwykłym to tylko ryzykuje, bo przenosi na siebie ciężar udowodnienia daty doręczenia decyzji. Niemniej jednak wtedy i tak bezpiecznie jest liczyć termin od daty stempla pocztowego na kopercie.

Fizycznie więc odwołanie składa się w budynku ZUS lub wysyła pocztą (listem poleconym). Odwołanie składa się w dwóch podpisanych imieniem i nazwiskiem egzemplarzach, do których można, a czasami trzeba załączyć dodatkowe dokumenty (np. dokumenty medyczne, których nie posiada ZUS).

Kolejno ZUS przesyła w terminie 30 dni odwołanie wraz ze swoimi aktami oraz odpowiedzią na odwołanie do sądu. W sprawach przeciwko ZUS właściwy jest sąd, w którego obszarze właściwości ma się miejsce zamieszkania albo siedzibę (poza nielicznymi wyjątkami).

I tak dla mieszkańców Rudy Śląskiej sądem właściwym jest Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Owy sąd jest właściwy dodatkowo dla osób odwołujących się z obszaru właściwości Sądów Rejonowych w: Gliwicach, Tarnowskich Górach i Zabrzu.

Sądem właściwym dla mieszkańców Rudy Śląskiej w sprawach z odwołania od decyzji ZUS jest Sąd Okręgowy w Gliwicach VIII Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Nie wszystkie jednak sprawy z ZUS rozpatrywane są przez sądy okręgowe. Do części bowiem spraw właściwe są sądy rejonowe.

Do właściwości sądów rejonowych należą sprawy:
– o zasiłek chorobowy, wyrównawczy, opiekuńczy, macierzyński oraz pogrzebowy;
– o świadczenie rehabilitacyjne;
– o odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy rolniczej, wypadku w drodze do pracy lub z pracy, wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, wypadku lub choroby zawodowej pozostającej w związku z czynną służbą wojskową albo służbą w Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Biurze Ochrony Rządu, Służbie Ochrony Państwa, Służbie Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej i Służbie Celno-Skarbowej;
– o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

W przypadku mieszkańców Rudy Śląskiej takim właściwym sądem jest Sąd Rejonowy w Gliwicach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, który dodatkowo rozpatruje sprawy z obszaru właściwości Sądów Rejonowych w: Gliwicach, Tarnowskich Górach i Zabrzu.

Do części z wyżej wymienionych spraw sądem właściwym dla mieszkańców Rudy Śląskiej jest Sąd Rejonowy w Gliwicach VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

Od czasu złożenia odwołania co do zasady wszelka korespondencja będzie przychodziła z sądu a nie z ZUS (np. odpowiedź na odwołanie, wezwanie na badanie biegłego sądowego lub wezwanie na rozprawę). Następuje to w różnym czasie i zależy to od wielu czynników. Można jednak założyć, że około dwa miesiące trzeba poczekać na pierwszą korespondencje z sądu. Dopiero po tym czasie można próbować ustalać „co się w sprawie dzieje”. Oczywiście można to zrobić wcześniej, ale w praktyce nie trwa to krócej na początku postępowania. Wszak, jak napisałem wyżej od złożenia odwołania ZUS ma 30 dni na samo przekazanie odwołania do Sądu (w praktyce robi to w 3-4 tygodniu od dnia otrzymania odwołania). W razie chęci dowiedzenia się „co się w sprawie dzieje” można przykładowo zadzwonić do sądu – po podaniu swoich danych można ustalić pewne szczegóły (np. kiedy ZUS przekazał odwołanie do sądu, jaka jest sygnatura akt sprawy, czy sąd podjął jakieś czynności i jeżeli tak, to jakie itp.).

Co ważne, znając sygnaturę akt sprawy w sądzie można także uzyskać elektroniczny dostęp do sprawy poprzez portal informacyjny. W tym celu zakłada się konto na owym portalu – informacje w tym zakresie znajdują się np. na stronie internetowej Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej w menu po lewej stronie pod tytułem „Portal Informacyjny”. Tam też jest odesłanie do właściwej strony portalu, gdzie z kolei można się zarejestrować korzystając z instrukcji krok po kroku. Konto można założyć nawet bez wychodzenia z domu, ale do tego jest potrzebny np. profil zaufany. Dzięki temu informacje o zmianach w sprawie będą przychodziły na bieżąco mailowo.

Elektroniczny dostęp do akt można uzyskać zakładając konto na portalu informacyjnym – informacje w tym zakresie znajdują się na stronie Sądu Rejonowego w Rudzie Śląskiej.

Informuję nadto, że odwołując się od decyzji ZUS jest się zwolnionym ustawowo z kosztów sądowych, czyli nie ponosi się kosztów np. opinii biegłych sądowych. Zwolnienie z kosztów nie obejmuje tylko kosztów zastępstwa procesowego, które mogą się pojawić po pierwsze, gdy ZUS będzie reprezentowany przez radcę prawnego (co się zdarza) i po drugie, gdy odwołanie zostanie oddalone (czyli sprawa zostanie przegrana). Wysokość kosztów opiewa zazwyczaj na kwotę 180zł, co wynika z rozporządzenia. W niektórych sprawach owe koszty mogą być jednak wyższe. Przy czym, w sprawach przeciwko ZUS sądy często, nawet pomimo oddalenia odwołania, nie zasądzają powyższych kosztów – na tzw. zasadzie słuszności (w razie braku widoków na wygraną z ZUS można o tym „przypomnieć” sądowi).

Odwołujący się od decyzji ZUS jest zwolniony ustawowo z kosztów sądowych

W końcu wskazuję, że w treści odwołania należy zaznaczyć, że wnosi się o jej (decyzji) zmianę (w całości lub w części) uzasadniając swoje żądanie. W Internecie można znaleźć wiele darmowych wzorów odwołań, w tym oczywiście na niniejszym blogu pod zakładką WZORY PISM, gdzie do pobrania za darmo znajduje się nie tylko wzór odwołania od decyzji ZUS, ale również wzór odwołania od decyzji ZUS wraz z omówieniem i wiele innych. Można śmiało korzystać.

Nie omieszkam jeszcze dodać, że każda sprawa się różni, wymagając indywidualnego podejścia. Nie ma spraw identycznych. Niektóre sprawy są mniej lub bardziej skomplikowane. Dlatego też sugeruje każdej osobie, która zamierza odwołać się od decyzji ZUS, aby w razie wątpliwości, choćby na etapie wstępnym (przed złożeniem odwołania) skonsultowała sprawę z odpowiednią osobą, najlepiej mającą praktykę w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych. Na późniejszym etapie nie zawsze wszystko da się „wybronić” lub udowodnić.